آشنایی با زیردریایی غدیر

زیردریایی‌های کوچک کلاس غدیر نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به دلیل طراحی خاص خود به شکل بسیار مطلوبی برای منطقه خلیج فارس مناسب هستند و توانایی عملیاتی بالایی را در اختیار نیروی دریایی ارتش می‌‌گذارند.

خط تولید این زیردریایی در شهریور ماه 1385 افتتاح شد و هزینه تولید هر یک از آنها در آن زمان 17 تا 18 میلیون دلار بوده است.

رشته‌های دانشگاهی مورد استفاده در طراحی و ساخت زیردریایی غدیر شامل مکانیک، الکترونیک، فیزیک، ناوبری، مخابرات، رایانه، تسلیحات، شیمی، اقیانوس شناسی، هیدرولیک و نیوماتیک بوده که حاصل فعالیت آنها سامانه های گوناگونی مانند سامانه هیدرولیک، سامانه هوای پرفشار، سامانه تقسیم آب، کنترل هیدرواستاتیک، تصفیه و تهویه هوا ، سامانه خاموش کردن آتش، نجات خدمه و سامانه های تولید تولید توان شامل موتور دیزل برای سطح آب و موتور الکتریکی یا سامانه‌های مختلف مستقل از هوا(AIP) در زیر آب است.

غدیر برای آبهای خلیج فارس و دریای عمان طراحی شده است و داری قابلیت بالا در غوص و صعود و مانور است؛ تنها در مدت 30 ثانیه از اسکله جدا شده و از این نظر توانایی بالایی در ورود به حالت عملیاتی دارد.

این زیردریایی 29 متری که جابجایی آن 115 تن است قابلیت قرارگیری در بستر دریا را دارد و در این وضعیت سامانه های راداری توانایی ردگیری آن را ندارند.

شرایط خاص آب خلیج فارس و پدیده های فیزیکی بخصوص آن در طراحی این زیردریایی لحاظ شده از جمله چگالی بالای آب آن که در ابتدای ورود زیردریایی های روسی به ایران مشکلاتی را در فصول گرم سال برای آنها ایجاد می نمود.

همچنین جزر و مد آب در خلیج فارس که دو بار در روز اتفاق افتاده و تفاوت ارتفاعی معادل 3 تا 4 متر ایجاد می کند. این تغییرات ارتفاع آب، چگالی لایه های آب دریا را تغییر داده و در نتیجه آن هم وضعیت لایه های صوتی و هم وضعیت تعادل زیردریایی تحت تأثیر قرار می گیرد.

با آگاهی از این شرایط، زیردریایی غدیر نشان داده که از کارایی بسیار بالایی برای اجرای عملیات در آب های جنوبی کشورمان برخوردار است.

این زیرسطحی کاملاً بومی که عرض بدنه آن حدود 2متر و 75 سانتیمتر است قابلیت شلیک اژدر از دو مقر جلویی، رهاسازی انواع مین دریایی، حمل نیروهای تکاور و موشک های دوش پرتاب را داشته و امکانات لازم برای خروج نیروهای غواص در زیر آب برای اجرای عملیات در آن قرار داده شده است.

قدرت جابجایی سریع نیرو، رهگیری شناورهای سطحی و زیر سطحی دشمن، قابلیت شناسایی اهداف نظامی و حمل نیروهای تکاور و مدت زمان ماندگاری مناسب در زیر آب که با ابتکارات خاص ایرانی، فراتر از حد و اندازه های این رده از زیرسطحی ها شده از جمله توانمندی های این زیرسطحی است.

از دیگر ویژگی های غدیر باید چابکی لازم برای انجام سریع مأموریت‌ها، بازه ناوبری زیر سطحی طولانی، سونار اندازه کوچک، دستگاه کنترل عمق خودکار، سامانه هدایت دستی، هیدرولیک و خودکار، قابلیت ناوبری در آبهای کم‌عمق، طراحی بدنه برای به حداقل رساندن صدای خروجی از آن و بکارگیری از موتورهای دیزل الکتریک کارآمد برای همین منظور را بر شمرد که امکان ردگیری شدن و شناسایی آن را توسط دشمن به حداقل رسانده است.

سامانه نوین پرتاب اژدر نیز از قابلیت‌های بسیار مهم این زیرسطحی بوده و این سامانه از دقت بالایی برای هدف‌گیری برخوردار است به طوریکه این زیر دریایی علاوه بر قدرت جابجایی سریع نیروهای ویژه، رهگیری شناورهای سطحی و زیر سطحی دشمن و قابلیت شناسایی اهداف نظامی دارای قدرت غوص سریع و پنهان شدن از رادار نیز هست. در واقع غدیر قادر است از میدان شناسایی دستگاه های سونار (sonar-evading technology) و رادارها به نوعی بگریزد.

زیردریایی غدیر در طی این سالها تحت بازبینی و بهسازی سامانه ها هم قرار گرفته و از سامانه های تمام دیجیتال در آن استفاده شده است. این کار ضمن افزایش اطمینان پذیری، کاهش احتمال خرابی و افزایش زمان بین تعمیرات باعث کاهش وزن و حجم سامانه ها نیز شده است. البته در مورد سامانه های پردازشگر و نمایشگرها باید گفت عمر این تجهیزات از عمر خود زیردریایی نیز بیشتر است.

زیردریایی کلاس غدیر توانسته است در آبهای خلیج فارس و دریای عمان ناو هواپیمابر آمریکایی را شناسایی کرده و در نزدیکی آن به روی آب بیاید که این اقدام توانمندی بالای آن را در اختفا و شناسایی نشدن توسط دشمن اثبات می کند.

حسگرهای مختلف بکاررفته در غدیر، کمیت مهم آگاهی از موقعیت صحنه نبرد را برای خدمه به میزان بالایی رسانده و سامانه کنترل آتش این زیردریایی که داده های ورودی خود را از این حسگرهای پیشرفته و متنوع دریافت می‌کند، اطلاعات پردازش شده را روی نمایشگرهای چندمنظوره رنگی برای خدمه نمایش داده، کار تصمیم گیری در شرایط نبرد توأم با برتری عددی دشمن را آسانتر نموده و غدیر را در درگیری با واحدهای سطحی و زیرسطحی دشمن توانمند می سازد.

سامانه های مخابراتی بسیار پیشرفته غدیر که همگی ساخت صنایع داخلی هستند، برقراری ارتباط با سایر واحدهای شناور، واحدهای هوادریا و مراکز فرماندهی و تبادل اطلاعات را به صورت امن و در یک شبکه هماهنگ و یکپارچه فراهم نموده اند که موجب ارتقاء کارایی و هم افزایی توان عملیاتی نیروهای عمل کننده در فضای نبرد نامتقارن شده است.

در بحث آموزش خدمه نیز با توجه به تجارب بسیار خوب نداجا در کاربری زیرسطحی‌ها، نیروهای جوان مورد آموزش های کامل قرار گرفته و به زودی با آماده شدن شبیه ساز متحرک زیردریایی غدیر کار آموزش خدمه این نوع زیرسطحی با کیفیت بسیار بیشتری به انجام خواهد رسید.

منبع: مشرق